Mordechaj Dawid Brandstaetter

---

Życiorys

Mordechaj Dawid Brandstaetter przyszedł na świat w 1844 roku w Brzesku. Jego formacja edukacyjna miała tradycyjny charakter, obejmujący naukę w chederze. W wyniku zaaranżowanego małżeństwa, jako młodzieniec, osiedlił się w Tarnowie, gdzie kontynuował swoje studiowanie, a z czasem zainwestował w rozwój działalności przemysłowej, co doprowadziło go do pozycji kluczowego przedsiębiorcy w swoim regionie. Angażował się również społecznie, będąc członkiem zarządu gminy żydowskiej w Tarnowie oraz pełniąc funkcję asesora sądowego.

W wyniku zgłębiania idei haskali, w latach 1867-1868 odbył liczne podróże do Warszawy, które otworzyły przed nim świat twórczości takich autorów jak Abraham Mapu, Izaak Ber Lewinson, Abraham Ber Lebensohn oraz Jehuda Lejb Gordon. W 1869 roku zadebiutował swoimi opowiadaniami w periodyku „Ha-Szachar”, redagowanym przez Pereca Smolenskina. W tych tekstach z przymrużeniem oka przedstawiał postacie chasydów i cadyków, w swoich utworach krytykował również nieszczerość i interesowność w społeczeństwie.

Na początku lat 90. XIX wieku zmienił kierunek w swoim pisarstwie, odchodząc od satyrycznych przedstawień oświeceniowych bohaterów w konfrontacji z tradycyjnie myślącą społecznością. Zamiast tego, jego narracje zaczęły przybierać bardziej realistyczne formy, z czasem zaczynając odzwierciedlać także jego zainteresowanie ruchem syjonistycznym, lecz brakowało im czysto propagandowego charakteru.

W trakcie I wojny światowej Brandstaetter uciekł do Wiednia, przemierzając Pragę. Po zakończeniu konfliktu, powrócił do Tarnowa, gdzie stracił większość swojego majątku w wyniku zawirowań wojennych. Wkrótce potem zajął się tworzeniem aforyzmów, które w większości publikowane były w nowojorskim czasopiśmie „Ha-Doar”. Jego pisarskie osiągnięcia zostały przetłumaczone na język polski, jidysz, rosyjski oraz angielski.

Odszedł z tego świata w 1928 roku w Tarnowie. Jego syn, Michał Brandstätter, był nauczycielem i literatem, natomiast wnuk, Roman Brandstaetter, to uznany pisarz.

---

Oceń: Mordechaj Dawid Brandstaetter

---